راهنمای کامل اپلای، پذیرش و هزینه‌ها
تحصیل دکتری در کانادا به شما این اجازه را می‌دهد که با اساتید و پژوهشگران برجسته دانشگاه‌ها کار کنید و از امکانات تحقیقاتی پیشرفته و مدرن آنها بهره ببرید.
پس از فارغ‌التحصیلی هم با گرفتن ویزای کار به مدت ۳ سال، همچنان می‌توانید در کانادا بمانید و کار کنید و در نهایت پس از یک سال کار کردن و کسب شرایط لازم، برای گرفتن اقامت دائم کانادا اقدام کنید.
طول دوره: ۴ تا ۶ سال
هزینه دوره: سالانه بین ۱۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ دلار کانادا
شرایط سنی: ۳۰ تا ۴۰ سال
شرایط دریافت بورسیه: معدل حداقل ۱۷ و نمره زبان آیلتس حداقل ۶.۵ یا معادل آن
مدرک زبان مورد نیاز: آیلتس ۶.۵ تا ۷ یا معادل آن
برای اپلای و گرفتن پذیرش از تمام مراکز آموزشی کانادا به ترجمه مدرک و ریزنمرات تحصیلی نیاز دارید. البته همراه با صفحات ترجمه شده، صفحات فارسی ضمیمه شده هم مورد نیاز است. در مرحله اپلای بیشتر دانشگاه‌ها اسکن مدرک و ریزنمرات را قبول می‌کنند و نیاز به مدرک کاغذی آن نیست.
همچنین در این مرحله نیاز به مهر دادگستری و امور خارجه نیست اما پس از اخذ پذیرش از دانشگاه باید طی مدت تعیین شده، اصل ترجمه مدرک و ریزنمرات به همراه صفحات فارسی را که مهر دادگستری دارد برای دانشگاه ارسال کنید. ارسال مدارک باید از طرف دانشگاه محل تحصیلتان صورت بگیرید به صورتی که تمام مدارک در پاکت دانشگاه گذاشته شده و بر روی پاکت و یا در آن مهر دانشگاه زده شود.
برای بسیاری از اساتید و دانشگاههای کانادا سابقه تحصیل و معدل در لیسانس هم مهم است. بنابراین در زمان اپلای دکتری کانادا مدرک کارشناسی خود را نیز ارائه دهید. در مقطع دکتری، GPA یا همان معدل ۷۰ درصد به بالا (۱۴ به بالا) در هر دو مقطع کارشناسی ارشد و کارشناسی مورد نیاز است.
نمره آیلتس حداقل ۶.۵ یا معادل آن برای رشته های مهندسی و علوم و آیلتس حداقل ۷ یا معادل آن برای بیشتر رشته‌های هنر، معماری، زبان انگلیسی، روانشناسی و مدیریت مورد نیاز است.
بعضی از دانشگاه‌ها اسکن کارنامه زبان را در مرحله اپلای قبول می‌کنند اما بعضی دیگر از دانشگاه‌ها از شما می‌خواهند که از طریق مرکزی که در آنجا آزمون داده‌اید، کارنامه زبان را برای آنها ارسال کنید.
اکثر دانشگاههای کانادا انگلیسی زبان هستند و مدارک زبان زیر را برای پذیرش دکترا می‌پذیرند:
- آیلتس آکادمیک (International English Language Testing System – IELTS)
- تافل (Test of English as a Foreign Language – TOEFL)
- پی تی ای (Pearson Test of English Academic – PTE)
- دوئولینگو (Duolingo English Test)
- کیل (Canadian Academic English Language – CAEL)
- آزمون ام ای ال ای بی (The Michigan English Language Assessment Battery – MELAB)
دانشگاههای فرانسوی زبان هم مدارک زیر را برای پذیرش دکترا در کانادا قبول دارند:
- دَلف/دِلف Diplôme approfondi de langue française – DALF / Diplôme d’études en langue française – DELF
- ت س اف (test de connaissance du français – TCF)
- تف (Test d’Evaluation de Français – TEF)
- ت ف آی (Test de français international – TFI)
نمره زبان مورد نیاز
- آیلتس : حداقل نمره بین ۶.۵ – ۷
- تافل : حداقل نمره بین ۸۵ – ۱۰۰
- PTE : حداقل نمره بین ۶۰ – ۶۵
- دوئولینگو : نمره بین ۱۱۵ – ۱۲۰
- مشروط به زبان : خیر
نکته:
- بیشتر دانشگاههای کانادا در مقطع دکترا مدرک دوئولینگو را قبول ندارند.
- بیشتر رشته‌های علوم انسانی و بعضی از رشته‌ها مانند مدیریت، مالی، روانشناسی، حقوق، معماری، هنر و زبان انگلیسی به نمره زبان بالاتر از آنچه در جدول اشاره شد، نیاز دارند.
یکی از مدارک اصلی برای گرفتن پذیرش تحصیلی از دانشگاههای کانادا ارائه رزومه تحصیلی است. در رزومه تحصیلی مجموعه‌ای از اطلاعات شخصی، سوابق تحصیلی، سوابق شغلی، سوابق پژوهشی (در صورت وجود)، افتخارات تحصیلی و شغلی و همچنین اطلاعات مربوط به مهارت‌های کامپیوتری و زبانی نوشته می‌شود.
برای مقاطع تحصیلات تکمیلی مانند دکترا لازم است که اطلاعات مربوط به دو یا سه نفر از اساتید دانشجو هم نوشته شود که این اساتید قرار است در حمایت از دانشجو، توصیه نامه خود را به دانشگاه مورد نظر ارائه دهند.
کلمه سی وی که مخفف Curriculum Vitae است معمولا به جای رزومه به کار می‌رود اما تفاوت‌هایی با هم دارند. در سی وی اطلاعات؛ مخصوصا اطلاعات پژوهشی با جزییات بیشتری نوشته می‌شود و بیشتر برای مقاطع ارشد و دکترا از آن استفاده می‌شود. در رزومه اطلاعات کلی تر و خلاصه تر نوشته می‌شوند.
- انگیزه نامه همان برنامه ریزی تحصیلی و بیان هدف و انگیزه شما از تحصیل در رشته و دانشگاهی است که قصد دارید برای آن اپلای کنید. انگیزه نامه به دانشگاه یا استاد این امکان را می‌دهد که میزان انگیزه و هدف و همچنین علاقه شما به رشته مربوطه را بسنجد.
- انگیزه نامه نباید تکرار رزومه باشد. بلکه باید در مورد بخش‌هایی از سوابق تحصیلی، شغلی و سوابق پژوهشی و تحقیقاتی و همچنین مهارت‌ها که برجسته‌تر هستند توضیح دهید و خود را فرد مناسبی برای آن رشته و دانشگاه نشان دهید. مهمتر از همه باید توضیح دهید که هدف شما از تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظر چیست و خواندن آن رشته چطور می تواند شما را به اهدافتان برسد.
- انگیزه نامه فرمت خاصی ندارد بلکه به صورت یک متن یکپارچه در حد یک تا دو صفحه نوشته می‌شود که علاوه بر محتوا، تبحر شما را در نوشتار هم نشان می‌دهد.
- توصیه نامه، نامه تاییدی است که اساتید دانشگاهی که در آن تحصیل کرده‌اید در جهت تایید صحت تحصیلی و اخلاقی شما صادر می‌کنند. این نامه معمولا حاوی معرفی مختصری از دانشجو، ذکر پیشینهای از فعالیت‌های علمی – عملی او و صحه گذاری بر روحیات و اخلاق اوست.
- به علاوه استاد در پایان توصیه نامه اطلاعات تماس خود را برای دریافت تماس احتمالی از سوی دانشگاه مقصد می‌نویسد. گاهی اوقات به عنوان شرایط پذیرش، دانشگاه مقصد توصیه نامه از کارفرما را هم قبول می‌کند. هر استاد یا کارفرمایی معمولا به شیوه نگارش خود توصیه نامه را می‌نویسد ولی محتوای کلی آنها یکی است.
- ارسال توصیه نامه برای بیشتر دانشگاههای کانادا به صورت آنلاین است. به این صورت که پس از اپلای، از طرف دانشگاه برای اساتید یا کارفرما ایمیلی ارسال می‌شود و اساتید یا کارفرما باید با ایمیل آکادمیک یا ایمیل شرکتی خود، توصیه نامه بر روی سربرگ دانشگاه یا شرکت و در صورت لزوم فرم توصیه نامه را برای دانشگاه مورد نظر ارسال کنند.
- نمونه نوشتاری معمولا شامل مقالات، بخش‌هایی از پایان نامه یا پروژه‌های تحقیقاتی است که قبلا انجام داده‌اید. بعضی از دانشگاه‌ها برای آن حداکثر تعداد صفحات تعیین می‌کنند، بنابراین باید طبق دستورالعمل دانشگاه نمونه نوشتاری خود را ارائه دهید. این مدرک برای همه رشته‌ها الزامی نیست.
- بعضی از دانشگاههای کانادا در رشته‌هایی مانند معماری، هنر و رشته‌های مرتبط با آنها به پورتفولیو نیاز دارند. پورتفولیو چکیده‌ای از طرح‌ها و کارهای انجام شده در آن رشته خاص است که به صورت تصویری و با توضیحات به صورت یک فایل ارائه می‌شود. معمولا هر دانشگاهی دستورالعمل خاص خود را برای تهیه portfolio دارد.
- اگر برای مقطع کارشناسی ارشد خود پایان نامه ارائه داده‌اید، بهتر است چکیده آن را به دانشگاه کانادا ارائه دهید. البته این مدرک الزامی نیست.
- در صورت امکان، مقالات انگلیسی خود را که مرتبط با حوزه تحقیقاتی استاد راهنمای کانادا باشد، در اپلیکیشن آپلود و برای دانشگاه ارسال کنید. اگر امکان ارسال کامل مقالات وجود ندارد، تنها چکیده هر مقاله را ارسال کنید
- برای پذیرش دکترا در کانادا بعضی از دانشگاه‌ها به پروپوزال نیاز دارند. پروپوزال مدرکی است با حدود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کلمه که در آن باید موضوع و روش تحقیقات پایان نامه دکترای خود را توضیح دهید.
- نمره آزمونGRE جی ار ای حداقل ۳۰۰ یا جی مت (GMAT) حداقل ۵۰۰ برای بعضی از رشته های مدیریت و مالی و حسابداری
پروسه اخذ پذیرش دکترا در کانادا را می‌توان به ۲ مرحله اصلی تقسیم بندی کرد:
1 – پیدا کردن استاد راهنما یا سوپروایزر
قبل از اینکه بخواهید برای دانشگاههای کانادا در مقطع دکترا اپلای کنید و پذیرش تحصیلی بگیرید ابتدا باید با اساتید دانشگاههای آن در رشته مرتبط خود مکاتبه کنید و بتوانید برای تز دکترای آینده استاد راهنما پیدا کنید.
البته تعداد کمی از دانشگاههای کانادا برای پذیرش در مقطع دکترا کمیته محور هستند. یعنی نیازی به کانتکت با اساتید نیست و از ابتدا باید برای آن رشته اپلای کنید. در این مورد، تصمیم گیرنده اصلی بخش Graduate School دانشگاه است و اپلیکیشن شما در این بخش بررسی می‌شود. در صورت داشتن شرایط لازم پذیرش و گرفتن تایید اولیه، پرونده شما به اساتید دپارتمان مورد نظر ارائه می‌شود تا یکی از آنها سوپروایزری شما را قبول کند.
از تمام دانشگاه‌هایی که رشته تحصیلی شما در آنها ارائه می‌شود و شرایط پذیرش تحصیلی آن دانشگاه‌ها مانند حداقل معدل، نمره زبان، سابقه تحقیقاتی و غیره را دارید، لیستی تهیه کنید.
ایمیلی تهیه کنید و در آن خلاصه‌ای از سوابق تحصیلی و شغلی، کارهای پژوهشی انجام شده، مقالات چاپ شده و حوزه‌های تحقیقاتی مورد علاقه خود را بنویسید. باید در این ایمیل به طور خلاصه توضیح دهید چرا شما دانشجوی مناسبی برای انجام کار تحقیقاتی با استاد مورد نظر هستید. نوشتار شما باید قانع کننده بوده و در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ کلمه باشد.
وارد وبسایت دپارتمان رشته خود شده و از بین تمام اساتیدی که در آن رشته تدریس می‌کنند، اساتیدی را انتخاب کنید که حوزه تحقیقاتی شما با حوزه تحقیقاتی آن اساتید هماهنگ و در یک راستا باشد.
سپس کانتکت با اساتید را شروع کنید و به آنها ایمیل بزنید. بهتر است رزومه و مدرک و ریز نمرات لیسانس و فوق لیسانس خود را به ایمیل ضمیمه کنید.
- در عنوان ایمیل مقطع تحصیلی و همچنین ترم ورودی مورد نظر خود را ذکر کنید.
- از نوشتن ایمیل‌های جنرال و کلی پرهیز کنید.
در متن ایمیل در مورد علایق تحقیقاتی خود و چگونگی ارتباط آن با حوزه تحقیقاتی استاد به صورت خلاصه صحبت کنید و ایمیل خود را از این نظر خاص کنید. - بهتر است در ایمیل اولیه در مورد فاند و بورسیه تحصیلی صحبت نکنید.
بیشتر اساتید در مقطع دکترای کانادا برای دانشجویان بورسیه در نظر می‌گیرند. البته ممکن است بعضی از اساتید بودجه کافی برای ساپورت دانشجو را نداشته باشند و اعلام کنند که به دلیل نداشتن بودجه نمی‌توانند دانشجوی دیگری را بورسیه کنند.در چنین مواردی برای اینکه استاد را از دست ندهید، بهتر است در مورد گرفتن فاند چانه نزنید و به استاد بگویید که حاضرید به صورت سلف فاند و بدون دریافت بورسیه دانشجوی او شوید.
طبق سیستم تحصیلی دانشگاههای کانادا، حتی اگر دانشجویی در ترم اول بورسیه تحصیلی دریافت نکند از ترم‌های بعد احتمال زیادی وجود دارد که بورسیه بگیرد. در واقع بیشتر استادها به دلیل عدم شناخت کافی از دانشجویان و میزان توانمندی آنها نگران هستند آنها را ساپورت مالی کنند، اما پس از گذشت یک ترم تحصیلی و ارزیابی میزان توانمندی و دانش پژوهشی آنها و همچنین در صورت عملکرد خوبشان، به آنها بورس تحصیلی اختصاص می‌دهند.
- اگر استادی شما را به مصاحبه دعوت کرد، پاسخ‌های خود را برای سوالات احتمالی از قبل آماده کنید.
اساتید معمولا در جلسات مصاحبه چند مورد را بررسی می‌کنند:- میزان تسلط شما در درک و صحبت به زبان انگلیسی یا فرانسه
- میزان اعتماد به نفس شما و نحوه پاسخگویی به سوالات
- میزان تسلط و دانش علمی شما در مورد رشته تحصیلی خود و پژوهش‌هایی که انجام داده‌اید
- میزان آشنایی شما با حوزه‌های تحقیقاتی استاد و بیان چگونگی ارتباط آنها با سوابق پژوهشی‌تان
برای اینکه جلسه مصاحبه موفقیت آمیز باشد، از قبل سوابق پژوهشی و مقالات استاد را با دقت مطالعه کنید و خود را برای سوالات مرتبط و احتمالی آماده کنید. همچنین ممکن است در مورد پایان نامه و مقالاتی که قبلا نوشته‌اید از شما سوال بپرسند، بنابراین خود را از این جهت آماده کنید.
- خود را مشتاق و مایل به کار کردن با استاد نشان دهید.
در مکاتبه یا در زمان مصاحبه با استاد مورد نظر نشان دهید که تمایل زیادی برای کار در گروه تحقیقاتی او دارید و این علاقه را با ذکر دلایل منطقی نشان دهید. حتی اگر حوزه تحقیقاتی استاد به حوزه تحقیقاتی شما خیلی نزدیک نباشد، به او بگویید که توانایی و آمادگی کافی برای کار در یک حوزه پژوهشی نسبتا متفاوت را دارید.
اگر پاسخ مثبتی از استادی دریافت کردید و یا قبل از آن مایل به انجام مصاحبه با شما بودند خود را برای مصاحبه آماده و سعی کنید با بهترین جواب‌ها خود را دانشجوی شایسته و مناسبی برای آن استاد نشان دهید.
در نهایت با دریافت پاسخ مثبت از یکی از اساتید پروسه اپلای خود را انجام دهید و نام ایشان را در اپلیکیشن وارد کنید.
2 – ارسال مدارک به دانشگاه و اپلای
حالا که استاد راهنمای شما مشخص شده است بلافاصله همه مدارک لازم برای اپلای دکتری کانادا را تهیه و اقدام به اپلای کنید.
هر دانشگاه کانادا دستورالعمل خاص خود را در اپلای کردن دارد. اما به طور کلی برای اپلای دکترا در بیشتر دانشگاههای کانادا باید مراحل زیر را دنبال کنید:
ابتدا وارد وب سایت دانشگاه و دپارتمان مورد نظر خود شده و قسمت How to Apply و بخش Admission Requirements را برای رشته دکترای انتخابی مطالعه کنید. بعضی از دانشگاه‌ها برای تهیه مدارک دستورالعمل خاصی دارند مثلا برای انگیزه نامه (SOP) محدودیت کلمه تعیین می‌کنند و یا برای فایل‌هایی که قرار است آپلود کنید، محدودیت حجم در نظر می‌گیرند. بنابراین طبق دستورالعمل‌های دپارتمان مدارک لازم را تهیه کنید.
پس از تایید استاد راهنما بدون وقفه پروسه اپلای را شروع کنید و آن را به روزهای آخر ددلاین موکول نکنید. تمام مدارک مورد نیاز برای اپلای و از جمله توصیه‌نامه‌ها باید قبل از آخرین مهلت زمانی به دست دانشگاه برسد و اپلیکیشن شما کامل باشد.
برای اپلای دکترا کانادا در بیشتر دانشگاه‌ها باید از طریق وب سایت دانشگاه و بخش Graduate School این کار را انجام دهید. در صفحه Graduate School هم باید در بخش اپلای و Create Account، اکانت بسازید و اطلاعات لازم را وارد کنید. همچنین در این مرحله باید کلمه کاربری و رمز عبور اپلیکیشن خود را مشخص کنید.
پس از ساخت اکانت، وارد اپلیکیشن اصلی می‌شوید و در آنجا لازم است اطلاعات فردی، نام رشته، ترم ورودی، سوابق تحصیلی و شغلی، نام استاد راهنما، سوابق پژوهشی و دیگر موارد لازم را وارد کنید.
در بعضی از اپلیکیشن‌ها امکان آپلود مدارک لازم وجود دارد اما در اپلیکیشن بعضی از دانشگاه‌ها این امکان پس از سابمیت اپلیکیشن به وجود می‌آید. یعنی در مرحله اولیه فقط اطلاعات لازم را وارد می‌کنید و پس از اپلای، ایمیلی برای شما ارسال می‌شود که در آن نحوه فعال کردن پورتال و آپلود مدارک برای شما توضیح داده شده است.
با استفاده از ویزا کارت یا مستر کارت می‌توانید به صورت آنلاین هزینه بررسی اپلیکیشن را پرداخت کنید. ما در ویزا موندیال تمام هزینه‌ها را با استفاده از کارت‌های بانکی کانادایی برای شما انجام می‌دهیم.
در پایان روی گزینه “Submit” کلیک کنید.
پس از سابمیت از صفحه تایید اپلای اسکرین شات بگیرید و آن را در جای مطمئنی سیو کنید.
پس از سابمیت اپلیکیشن ایمیلی حاوی اپلیکیشن نامبر و اطلاعات لازم برای فعال کردن پورتال خود دریافت می‌کنید. طبق دستورالعمل گفته شده عمل کرده و پورتال خود را فعال کنید.
در این قسمت می‌توانید وضعیت اپلیکیشن خود را ببینید و اینکه چه مدارکی به دست دانشگاه رسیده و چه مدارکی (مانند توصیه نامه یا آیلتس) هنوز در انتظار دریافت است. مطمئن شوید که همه مدارک قبل از ددلاین تکمیل شوید. پس از تکمیل اپلیکیشن، پرونده توسط دانشگاه وارد مرحله بررسی و ارزیابی می‌شود. به طور مرتب پورتال خود را تا دریافت نتیجه نهایی و اخذ پذیرش چک کنید.
تبریک می‌گوییم، پذیرش دکترا گرفتید. پس از دریافت نامه پذیرش، محتوای آن را با دقت مطالعه کنید و اگر نیاز به تایید پذیرش دارد، آن را در اپلیکیشن آنلاین و در قسمت Confirm Offer انجام دهید. البته همه دانشگاه‌ها این مرحله را ندارند و تنها برای بعضی از دانشگاه‌ها لازم است پس از پذیرش، آن را تایید کنید.
در صفحه اپلای کانادا اطلاعات کاملتری در مورد نحوه اپلای تحصیلی در مقطع دکترا وجود دارد.
طبق رده بندی QS در سال ۲۰۲۴، رتبه کشوری و جهانی ۱۰ دانشگاه برتر کانادا برای تحصیل در مقطع دکتری را مشاهده می‌کنید:
نام دانشگاه | رتبه کشوری | رتبه جهانی |
|---|---|---|
دانشگاه تورنتو | 1 | 17 |
دانشگاه مک گیل | 2 | 30 |
دانشگاه بریتیش کلمبیا | 3 | 34 |
دانشگاه آلبرتا | 4 | 111 |
دانشگاه واترلو | 5 | 112 |
دانشگاه وسترن | 6 | 114 |
دانشگاه مونترال | 7 | 141 |
دانشگاه کلگری | 8 | 182 |
دانشگاه مک مستر | 9 | 189 |
دانشگاه اتاوا | 10 | 203 |
شهریه در مقطع دکتری کانادا بسیار متغیر است. ممکن است در دانشگاهی سالانه دو هزار دلار شهریه بپردازید و در دانشگاهی دیگر نه تنها شهریه نمی‌دهید بلکه سالی ۲۵,۰۰۰ دلار هم دریافت کنید. اما به طور میانگین هزینه تحصیل در مقطع دکتری در کانادا برای دانشجویان بین المللی سالانه بین ۱۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ دلار است.
هزینه تحصیل دکتری در کانادا بسته به رشته، دانشگاه و طول دوره تحصیل متغیر است.
به طور مثال شهریه دکترای برق و کامپیوتر در دانشگاه بریتیش کلمبیا برای دانشجویان بین المللی سالانه ۹,۱۳۱ دلار است و هزینه تحصیل دکترای شیمی در دانشگاه کنکوردیا برای دانشجویان بین المللی سالانه ۲۱,۰۴۱ دلار است.
در خصوص هزینه‌های جانبی نیز توجه شما را به تمام هزینه‌های تحصیل در دوره دکتری دانشگاه مک گیل در سال تحصیلی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ جلب می‌کنیم. همان طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید هزینه تحصیل در دوره دکتری دانشگاه مک گیل حدود بیست هزار دلار در سال است. البته همه دانشجویان در حدود سی هزار دلار در سال بورس تحصیلی و مبلغ دیگری را در قبال انجام پروژه های تحقیقاتی دریافت می‌کنند.
نام دانشگاه | رتبه کشوری | رتبه جهانی |
|---|---|---|
شهریه | 8.845 | 8.854 |
هزینه های انجمن دانشجویی | 179.51 | 104.67 |
خدمات دانشجویی / امکانات ورزشی | 340.51 | 340.51 |
هزینه ثبت نام.ریز نمرات و دانشنامه و سایر امور اداری | 225.38 | 160.60 |
حق کپی رایت برای استفاده از مطالب | 16.35 | 16.35 |
خدمات IT | 139.80 | 139.80 |
حق بیمه خدمات دندان پزشکی | 217.52 | |
حق بیمه و خدمات درمانی بین المللی | 951.00 | |
مجموعه هزینه ها | 10.924.27 | 9.624.13 |
بورسیه‌های دولتی کانادا با اینکه برای دانشجویان خارجی هم در نظر گرفته شده ولی متاسفانه کشور ایران جزو کشورهای مشمول این بورسییه‌ها نیست ولی برای اطلاع شما از این نوع اسکالرشیپ‌های تحصیلی، در اینجا به دو مورد از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم:
- بورسیه ونیه – The Vanier Canada Graduate Scholarships
به ازای هر سال مبلغ ۵۰ هزار دلار کانادا (معادل با ۳۷۲۱۰ دلار آمریکا) را در مقطع دکترا و در رشته‌های علوم اجتماعی و انسانی، علوم طبیعی، علوم مهندسی و علوم بهداشت به دانشجویان برتر داخلی و خارجی می‌پردازد.
- بورسیه بنیاد پیر الیوت ترودو – The Pierre Elliott Trudeau Foundation doctoral scholarships
به مدت سه سال به ازای هر سال مبلغ ۴۰ هزار دلار کانادا (معادل با ۲۹۷۷۰ دلار آمریکا) را به شهروندان کانادا و دانشجویان خارجی پرداخت می‌کند. برای دریافت این بورسیه، موسسه کانادایی یا خارجی که مایل به تحصیل در آن هستید یا در حال حاضر در آن تحصیل می‌کنید، باید شما را پیشنهاد کند.
انواع دیگری از اسکالرشیپ تحصیلی در مقطع دکترا در کانادا از سمت دانشگاه‌ها یا اساتید دانشگاهی تامین می‌شود. هر سال بسیاری از دانشگاههای کانادا فاندهای تحصیلی مقطع دکترا را در سایت خود اعلام می‌کنند. برای دریافت این نوع بورسیه‌ها باید برای آنها اپلای و مدارک لازم را برای دانشگاه ارسال کنید.
نمونه‌ای از بورسیه دانشگاهی کانادا
- فلوشیپ دانشگاه بریتیش کلمبیا – The University of British Columbia Four Year Doctoral Fellowship
حداقل مبلغ ۱۸,۲۰۰ دلار کانادا را به ازای هر سال تأمین می‌کند. این دانشگاه همچنین هزینه کامل تحصیل دانشجویان نخبه داخلی و خارجی را در کل مدت چهار ساله تحصیلشان متقبل می‌شود.
اساتید دانشگاههای کانادا هم هر سال به دانشجویان و پژوهشگران برتر خود در مقطع دکترا اسکالرشیپ تحصیلی ارائه می‌دهند. در واقع بودجه فاندی که آنها به صورت دستیار پژوهشی یا دستیار آموزشی ارائه می‌دهند از سمت دانشگاه تامین می‌شود.
- دستیار پژوهشی – Research Assistant
به عنوان دستیار پژوهشی، شما به یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه که می‌تواند استاد راهنمایتان باشد، از طریق همکاری در جمع‌آوری داده، آنالیز، گزارش نویسی، یا ساماندهی آزمایشگاه یا دفتر کمک می‌رسانید و بابت آن حقوق دریافت می‌کنید. حقوق دریافتی به صورت کسر شهریه خواهد بود و اگر مبلغ آن زیاد باشد، با آن می‌توانید هزینه‌های زندگی خود را هم تامین کنید.
- دستیار آموزشی – Teaching Assistant
به عنوان یک دستیار آموزشی از طریق انجام کارهایی نظیر تدریس دروس، تصحیح اوراق امتحانی دانشجویان، و یا مدیریت یا انجام بخش‌های آزمایشگاهی به استاد خود کمک می‌کنید. برای اینکه دستیار آموزشی شوید علاوه بر شرایط تحصیلی خیلی خوب، باید تسلط خود بر درس و توانایی‌تان در تسهیل یادگیری دانشجویان را به نحوی اثربخش نشان دهید.
بورسیه فول فاند (Fully Funded Scholarship) به کمک هزینه‌ای گفته می‌شود که به دانشجویان برای طول مدت تحصیلشان در دانشگاههای کانادا تعلق می‌گیرد. فول فاند معمولا کل شهریه تحصیلی دانشجویان دکترا در ۴ سال را پوشش می‌دهد و در بعضی موارد هم شامل تامین هزینه سفر، هزینه مسکن، هزینه کتاب‌های درسی، هزینه بیمه و به طور کلی هزینه زندگی است.
دریافت بورسیه فول فاند بسیار رقابتی است و معمولا به دانشجویان ممتاز تعلق می‌گیرد. هر چقدر وضعیت تحصیلی شما از نظر معدل، نمره زبان و مهمتر از همه سوابق تحقیقاتی و پژوهشی قوی تر باشد، شانس بیشتری برای گرفتن فول فاند دکترا دارید. فاکتورهایی هم مانند بودجه دانشگاه کانادا و بودجه استاد راهنما هم بر میزان مبلغ فاند تحصیلی تاثیر می‌گذارد.
نمونه‌ای از فول فاند دکتری کانادا در دانشگاه مک مستر
تصویر زیر بخشی از نامه فاند یکی از کلاینت های ویزا موندیال است. ایشان از سمت استاد راهنمای دانشگاه مک مستر و همچنین خود دانشگاه اسکالرشیپ های بسیاری دریافت کرده‌اند که مجموع آن بیش از هزینه تحصیل وی در دوره دکترای مهندسی عمران در دانشگاه مک مستر است. بورسیه‌های مختلف در تصویر زیر مشخص شده‌اند:
خوشبختانه تحصیل رایگان دکتری در کانادا امکان پذیر است. کشور کانادا برای پژوهشگران اهمیت بسیار زیادی قائل است و از این رو هر ساله به دانشگاه‌ها و نهادهای دولتی خود بودجه زیادی برای حمایت از دانشجویان مقطع دکترا اختصاص می‌دهد.
این بودجه به صورت بورسیه و فاندهای تحصیلی ارائه می‌شود و بسته به شرایط تحصیلی دانشجو، به آنها فول فاند کامل Funded Scholarship) Fully) و یا بورسیه جزیی (Partial Fund) تعلق می‌گیرد. اینکه هر دانشجوی دکترا چقدر فاند بگیرد بسته به شرایط خوب تحصیلی و تحقیقاتی دانشجو، بودجه استاد، بودجه دانشگاه و میزان بودجه نهادهای دولتی متفاوت است.
بعضی از بورسیه‌ها تنها برای یک سال و بعضی دیگر از کمک هزینه‌های تحصیلی کل ۴ سال تحصیل دکترا را پوشش می‌دهند و به ترتیب تحصیل در مقطع دکترا در کانادا را رایگان می‌کند.
بورسیه‌های کامل نه تنها شهریه تحصیلی دانشجوی دکترا را پوشش می‌دهد، بلکه هزینه زندگی و هزینه بیمه پزشکی او را هم شامل می‌شود. ارائه چنین تسهیلات و حمایت‌های مالی هر ساله دانشجویان زیادی را از سراسر دنیا تشویق به تحصیل دکترا در کانادا می‌کند.
در این قسمت هر آنچه که بعد از اخذ پذیرش دکتری از دانشگاههای کانادا به آن نیاز دارید را آورده‌ایم.
ویزای تحصیلی کانادا
پس از اخذ پذیرش دکتری کانادا حالا نوبت به اقدام برای گرفتن ویزای دانشجویی است. برای دریافت ویزای تحصیلی کانادا در مقطع دکترا شرایطی لازم است که در این صفحه به آنها اشاره کرده‌ایم.
ویزای همراه دانشجو
یکی از مزیت‌های تحصیل دکترا در کانادا این است که شما به عنوان دانشجوی دکتری می‌توانید همسر و فرزندانتان را همراه خود به کانادا ببرید. برای این منظور لازم است برای آنها ویزای همراه کانادا بگیرید.
کار بعد از تحصیل در کانادا
پس از فارغ‌التحصیلی در مقطع دکترا در کانادا این امکان را دارید که با گرفتن ویزای کار پس از تحصیل PGWP برای مدت حداکثر ۳ سال دیگر در کانادا بمانید و کار کنید.
اقامت کانادا از طریق تحصیل
دو مسیر کلی برای مهاجرت تحصیلی در مقطع دکترا وجود دارد: ۱. مسیرهای اخذ اقامت دائم کانادا در برنامه‌های فدرال، ۲. مسیرهای اخذ اقامت دائم کانادا در برنامه‌های استانیکه در این صفحه به تمام جزئیات آن پرداخته‌ایم.
کار دانشجویی در کانادا
دانشجویان خارجی در کانادا می‌توانند حداکثر به مدت ۲۰ ساعت در هفته مشغول به کار باشند. در روزهای تعطیل مانند تعطیلات رسمی یا تعطیلات بین دو ترم به صورت تمام وقت و تا ۴۰ ساعت در هفته مجاز هستید کار کنید.
برای اپلای در مقطع دکترا باید حداقل ۱۲-۸ ماه قبل از شروع ترم اقدام کرد. برای ترم سپتامبر ۲۰۲۴ باید از ماه سپتامبر یا اکتبر ۲۰۲۳ مکاتبه با اساتید دانشگاههای کانادا را شروع کنید.
برای ادامه تحصیل در کانادا در مقطع دکتری ابتدا لازم است با ساختار این مقطع تحصیلی آشنا شوید.
طول دوره تحصیل دکتری در کانادا ۴ تا ۶ است که اغلب از همان ابتدا با تحقیق و پژوهش شروع می‌شود و دروس تئوری کمتر ارائه می‌شوند. این در حالی است که در دیگر کشورها مانند امریکا، یک یا دو سال اول از دوره دکترا با دروس تئوری و آزمون سپری می‌شود و پس از آن تحقیقات پژوهشی برای ارائه تز دکترا به طور جدی انجام می‌شود.
در بعضی از دانشگاه‌ها ممکن است لازم باشد در پایان سال اول یا دوم در آزمون جامع دکتری کانادا (Comprehensive Exam) شرکت کنید تا دانش عمومی شما در رشته تحصیلی‌تان آزموده شود.
در پایان دوره دکترا در کانادا هم لازم است تز دکترای (doctoral thesis) خود را آماده و به صورت شفاهی آن را ارائه داده و از آن دفاع کنید.
طبق قوانین کانادا هیچ محدودیت و شرط سنی برای تحصیل PhD در کانادا وجود ندارد. معمولا سن ایده آل برای تحصیل دکتری در دانشگاههای کانادا ۳۰ سال است، اما بسیاری از دانشجویان دکترا که هر ساله از دانشگاههای کانادا پذیرش می‌گیرند بالای ۳۰ سال سن دارند.
تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کرد منطقی بودن سن دانشجو و تحصیل او در مقطع دکتری برای پروسه ویزای تحصیلی کانادا است. برای مثال، اگر بالای ۴۰ سال داشته باشید و از دانشگاهی در کانادا پذیرش دکترا بگیرید، ممکن است آفیسر پرونده در مورد بازگشت شما به کشور پس از تحصیل قانع نشود.
- دانشجوی پذیرفته شده یا دانشجوی در حال تحصیل دکتری در یکی از دانشگاههای کانادا باشید؛
- معدل حداقل ۱۷ و یا بالاتر داشته باشید. در صورت قوی بودن رزومه و سابقه تحقیقاتی امکان دریافت بورسیه با معدل پایینتر هم وجود دارد؛
- برای بیشتر رشته‌ها نمره آیلتس حداقل ۶.۵ و یا نمرات معادل آن را داشته باشید.
- مقالات علمی چاپ شده در ژورنالهای معتبر خارجی و داخلی داشته باشید.
- قبلا از دیگر دانشگاه‌ها و نهادهای کانادایی بورسیه دریافت نکرده باشید.
برای یافتن موقعیت‌های بورسیه تحصیلی کانادا در ادامه ۳ وبسایت مفید را به شما معرفی می‌کنیم:
در زمان جستجوی بورسیه دکترا در بعضی از این وبسایت‌ها لازم است که در آن وب سایت ثبت نام کنید و عضو آن شوید. در این صورت است که همه فرصت‌های بورسیه دکتری کانادا برای شما نمایش داده می‌شود.
- مقطع تحصیلی: توجه کنید که آن بورسیه برای چه مقطع تحصیلی در کانادا ارائه می‌شود.
- کشور: بعضی از بورسیه‌ها فقط به دانشجویان کشورهای خاصی ارائه می‌شوند. بنابراین حتما قبل از اپلای چک کنید که آیا ایران هم جزو کشورهای شامل بورسیه هست یا خیر.
- رشته: بعضی از بورسیه‌های دکترا فقط برای رشته‌های تحصیلی خاصی ارائه می‌شوند. بنابراین بررسی کنید که آیا رشته تحصیلی شما شامل آن بورسیه می‌شود یا خیر.
- ددلاین اپلای: اگر اسکالرشیپ مورد نظر شما از نوعی است که باید به طور جداگانه از اپلای رشته، برای آن هم اپلای کنید، حتما بررسی کنید که آخرین مهلت اپلای آن چه زمانی است. از آنجا که بورسیه‌ها ظرفیت محدودی دارند، توصیه می‌شود جلوتر از تاریخ ددلاین برای موقعیت فاند اپلای کنید.
- مدارک مورد نیاز: اپلای بورسیه تحصیلی کانادا نیاز به مدارک خاصی دارد که با توجه به نوع فاند پیشنهادی و نهاد ارائه دهنده آن، مدارک متفاوتی مورد نیاز است. حتما تمام مدارک لازم را قبل از اپلای و طبق دستورالعمل اعلام شده آماده کنید
بیشتر رشته‌های تحصیلی در مقطع دکترا در کانادا شامل بورسیه تحصیلی می‌شوند مانند انواع رشته‌های مهندسی، رشته‌های علوم مانند رشته زیست شناسی و زیرشاخه‌های آن، رشته شیمی و رشته فیزیک. رشته‌های علوم انسانی معمولا بورسیه کمتری دریافت می‌کنند.
اگر مدرک دکترای خود را دریافت کرده‌اید و قصد دارید به عنوان پژوهشگر در دوره پست داک یا پست دکترا در کانادا مشغول به کار شوید، هر ساله دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بسیاری در کانادا این امکان را برای متقاضیان خارجی فراهم می‌کنند. با کار در دوره پست دکتری حقوق دریافت می‌کنید که هزینه آن از سمت استاد، دانشگاه و یا به صورت اسکالرشیپ و فلوشیپ از سمت نهادهای دولتی تامین می‌شود.
چند نمونه از فلوشیپهای دوره پست داک در کانادا برای متقاضیان خارجی:
- مهندسی
- علوم کامپیوتر
- علوم طبیعی
- علوم اجتماعی
- بیزینس و مدیریت
- بهداشت
- مهندسی
- علوم کامپیوتر
- علوم طبیعی
- علوم اجتماعی
- بیزینس و مدیریت
- بهداشت
خیر. برای تحصیل در مقطع دکتری کانادا باید شهریه پرداخت کنید ولی امکان دریافت بورسیه‌های تحصیلی وجود دارد که همه یا بخشی از شهریه از طریق آن پرداخت می‌شود.
دریافت بورسیه تحصیلی دکترا در کانادا به فاکتورهای بسیاری مانند معدل بالا در مقاطع تحصیلی قبلی، نمره زبان بالا و انجام کارهای تحقیقاتی و چاپ مقالات پژوهشی با رنک بالا بستگی دارد.
